Zeugma Antik Kenti

Zeugma Antik Kenti, Gaziantep ilinin Nizip ilçesine 10 kilometre uzaklıkta, Belkıs Mahallesi'nde yer almaktadır. Bu bölge, Roma İmparatorluğu döneminin en büyük ve etkileyici şehirlerinden birini barındırır.

Zeugma Antik Kenti Nedir?

Özellikle zengin tarihi ile dikkat çeken Zeugma Antik Kenti, aynı zamanda Gaziantep'in sembolik önemini taşıyan bir noktadır. Zeugma Antik Kenti, Antik Roma, Antik Yunan ve Sami kültürlerinin benzersiz bir karışımını yansıttığı için büyük bir kültürel değere sahiptir. Ayrıca, Zeugma Mozaik Müzesi dünyanın en büyük mozaik koleksiyonlarından birini barındırmaktadır ve ikinci büyük mozaik müzesi ünvanını taşımaktadır. Bu müze, Zeugma Antik Kenti'nden çıkarılan benzersiz mozaikleri sergilemektedir.

Zeugma Antik Kenti'nin Tarihçesi

Zeugma Antik Kenti, aslında iki farklı şehrin birleşimiyle şekillenmiştir. MÖ 300 yılında Büyük İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından kurulan 'Selevkaya Euphrates' ve aynı dönemde eşi Apama tarafından kurulan 'Apama' şehirleri, bir köprü ile birbirine bağlanarak Zeugma Antik Kenti'nin temelini oluşturmuştur.

Bu iki şehir, Fırat Nehri'nin iki yakasında konumlanmıştır ve inşa edilen köprü sayesinde Zeugma ismini almıştır. İpek Yolu üzerinde, yaklaşık 20 bin dönümlük bir alanı kapsayan bu kent, Kommagene Krallığı'nın en büyük dört şehrinden biri olmuştur. Milattan Sonra 1. yüzyılda, Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altına girmiştir.

Roma İmparatorluğu'nun topraklarına geçtikten sonra, şehrin adı "köprü" veya "geçit" anlamına gelen "Zeugma" olarak değiştirilmiştir. 252 yılında Sasani İmparatorluğu'nun Kralı I. Şâpûr, Zeugma'yı ele geçirmiş ancak daha sonra şehir tekrar Roma'nın kontrolüne geçmiştir. 601 yılından itibaren şehir, İslam akınlarına maruz kalmış ve terk edilmiştir. 901 ile 1200 yılları arasında ise bölgede İslami yerleşim alanları kurulmaya başlanmıştır.

Zeugma Antik Kenti'nin Tarihsel Önemi

Zeugma Antik Kenti, Antik Roma, Antik Yunan ve Sami kültürlerinin birleşimini içinde barındırması bakımından büyük bir öneme sahiptir. Bu antik kent, her kazı çalışmasıyla tarihi aydınlatan yeni verilerin ortaya çıkarıldığı bir merkezdir. Aynı zamanda İpek Yolu üzerinde bulunması, ticari gelişim açısından Zeugma'nın büyük etkiler altında olmasını sağlamıştır.

Günümüzde Zeugma Antik Kenti

Zeugma, günümüzde Gaziantep il sınırları içinde konumlanmış durumdadır. Kent içerisinde, tarih boyunca korunmuş birçok yapı bulunmaktadır. Helenistik döneme ait bir Agora, Roma Agorası, iki farklı kutsal alan, stadyum, tiyatro, iki hamam, Roma lejyonunun izleri, idari yapıları ve nekropoller gibi yapılardan günümüze ulaşanlar mevcuttur.

Bilimsel kazılar Zeugma Antik Kenti'nde 1987 yılında başlamış ve bu kazılar hala Ankara Üniversitesi tarafından sürdürülmektedir. Bu kazılar sonucunda ortaya çıkan mozaikler, yaklaşık 2500 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Bu değerli mozaiklerin bir dönem Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergilendiği bilinmektedir. Ancak 2011 yılında, Zeugma Mozaik Müzesi'nin kurulmasıyla birlikte bu mozaikler bu özel müzeye taşınmıştır.

Zeugma Mozaik Müzesi

Zeugma Mozaik Müzesi, dünyanın ikinci büyük mozaik müzesi olarak anılmakta olup, ilk gününde 3000'den fazla ziyaretçiyi ağırlayarak büyük bir ilgi toplamıştır. Bu özelliğiyle büyük bir önem taşımaktadır. Müze, 9 Eylül 2011 tarihinde açıldığından itibaren 3 yıl boyunca "Dünyanın en büyük mozaik müzesi" olarak kabul edilmiştir. Ancak daha sonradan, 28 Aralık 2014 tarihinde Hatay Arkeoloji Müzesi'nin açılmasıyla bu unvanı devretmiştir.

Müzenin mimarisi ve kullanılan teknoloji, dünya çapında öne çıkan müzeler arasında yer almaktadır. Zeugma Mozaik Müzesi, tarihi iki bin yılı aşkın süredir sürmekte olan mozaiklerin, yıllar içinde define avcıları nedeniyle kaybolmuş parçalarının lazer sistemleriyle görüntü olarak tamamlandığı özgün bir yaklaşımı benimsemektedir.

Müzenin mozaikleri, 13 farklı renk harmonisini içermekte ve müze üç ana bölümden oluşmaktadır. Zeugma'dan gelen mozaikler bu müzede sergilenmektedir. Özellikle ünlü "Çingene Kızı Mozaiği" dünya çapında büyük bir ilgi görmektedir.

Zeugma Çingene Kızı Mozaiği

Zeugma Çingene Kızı Mozaiği, 1998-1999 kış döneminde bulunmuştur. Belkıs Harabeleri'nin kurtarılma süreci sırasında, bir villanın 300 metrekarelik tabanının parçası olarak ortaya çıkmıştır. Mozaiğin üzerindeki sütunun kaldırılmasıyla keşfedilen bu eser, sadece antik kentin değil, aynı zamanda Gaziantep'in de sembolü haline gelmiştir.

Mozaiği oluşturan kişinin cinsiyeti hakkında tartışmalar bulunmakla birlikte, saç örgülerinin etkisiyle bu mozaiğe "Çingene Kızı" adı verilmiştir. Bu eşsiz eser bir süre Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergilendi. Daha sonra ise Zeugma Mozaik Müzesi'ne taşınmıştır.

Mozaiğin diğer parçaları ise 2018 yılında Aralık ayında Amerika'dan Türkiye'ye getirilmiş ve yine aynı müzede sergilenmeye başlanmıştır.

Zeugma'nın Her Yerinden Tarih Fışkırıyor

Bulla, antik dönemlerde mühür yerine kullanılan baskılardır. Zeugma'da ise tam 100 binden fazla bulla bulunmuştur. Arkeologlar, bu miktarın müze kayıtlarında kaydedilen en büyük bulla koleksiyonu olduğunu belirtmektedirler. Bu nedenle Zeugma, sahip olduğu bullalar sayesinde bir dünya rekoruna sahiptir.

Zeugma Antik Kentine Nasıl Gidilir?

Zeugma Antik Kenti, Gaziantep ilinin Nizip ilçesi sınırlarında, Belkıs Köyü'nde yer almaktadır. Zeugma'ya gitmek için farklı ulaşım yöntemleri kullanabilirsiniz.

Eğer kendi aracınızla gitmeyi tercih ediyorsanız, Gaziantep il merkezinden Nizip ilçesine giden yolları takip edebilirsiniz. Nizip'e geldikten sonra Belkıs Köyü'ne ulaşabilirsiniz.
Toplu taşıma araçlarını tercih ediyorsanız, Gaziantep il merkezinden Nizip'e gelen otobüs veya dolmuşları kullanabilirsiniz. Nizip'e geldikten sonra Belkıs Köyü'ne yönlendiren ulaşım araçlarını kullanarak Zeugma Antik Kenti'ne ulaşabilirsiniz.
Gaziantep'e uçakla gelmeyi planlıyorsanız, Gaziantep Havalimanı'ndan Nizip ilçesine gitmek için HAVAŞ servisleri, otobüs veya taksi seçeneklerini değerlendirebilirsiniz. Ayrıca havalimanında araç kiralama hizmetlerinden yararlanarak da Nizip'e ulaşım sağlayabilirsiniz.

Zeugma Antik Kenti'nin adresi:

Belkıs Merkez, 27700 Belkıs Köyü/Nizip/Gaziantep

Zeugma Mozaik Müzesi'ne Nasıl Gidilir?

Gaziantep'e gelip Zeugma Antik Kenti'ni ziyaret ettikten sonra tarih turizminin tadını çıkarmak için Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi'ni de ziyaret edebilirsiniz. Müze, Gaziantep'in Şehitkamil ilçesinde konumlanmıştır. Hem toplu taşıma araçları hem de özel araçlarla kolayca ulaşabilirsiniz.