Afet nedir?
Terminolojik olarak afet, toplumsal yaşantının düzenini büyük oranda bozan, kısa sürede giderilemeyecek ölçüde hasarlara yol açan doğal oluşumlu ya da insan kaynaklı olarak ortaya çıkan olaylar olarak tanımlanır. Bir bölgede meydana gelen olayın afet olarak tanımlanabilmesi için toplumsal hayatın olağan akışının büyük ölçüde bozulmuş olması ve telafisi zor ve uzun süre gerektiren kayıpların meydana gelmiş olması gerekir. Örneğin bir şehirde meydana gelen bina yangını afet olarak tanımlanmazken yıkıcı bir deprem afettir. Afet sonrası insanlarda psikolojik sağlığın korunmasına yönelik çalışmaların afet meydana gelmeden önce tamamlanmış ve plânlanmış olması gerekir. Tüm bu çalışmalar bütünü afet psikolojisi adı verilen kavram çatısı altında yapılmalıdır.
Afet psikolojisi nedir?
Afetler meydana geldikten sonra insanlarda oluşabilecek olumsuz psikososyal etkilerin azaltılmasını ve psikolojik olarak iyi olmanın sürdürülebilmesini amaçlayan çoklu disiplinler alanına afet psikolojisi denir. Afet psikolojisinin temel amacı afetin yıkıcı ve yok edici etkilerini minimuma indirebilmek amaçlı afet öncesi toplum bireylerini harekete geçirecek çalışmaların yapılmasıdır. Afet sonrasında ise psikolojik iyi oluşun sürdürülmesi ve gerekli iyileştirme çalışmalarının sürdürülmesi de afet psikolojisinin temel uğraş alanlarındandır.
Hem afet öncesi hazırlık çalışmalarında hem de afet sonrasında yürütülecek rehabilitasyon faaliyetlerinde alanında uzmanlaşmış kişilerin görev alması yaşanacak travmalarla mücadelede son derece önemlidir.
Afetlerin insan psikolojisine olumsuz etkileri nelerdir?
Kişiler afetlerden direkt olarak etkilenebilir ya da yakınlarının yaralanma ve can kayıplarına şahit olabilirler. Her iki durumda da kişilerin duygu durumlarında yaşanan bozulmalar travma olarak tanımlanır. Yaşanan yıkımın ardından kişilerin kısa sürede normal yaşamlarına dönmeleri beklenemez. İyileşmenin sağlanması aylar hatta yıllar gerekebilir. İnsan psikolojisini bozan üzüntü, endişe, korku, öfke gibi duyguların tersine dönmesi ve normalleşmenin sağlanması ancak uzman kişiler tarafından yönetilecek bir sürecin sonunda mümkün hale gelebilir. Yaşanan çöküşün ardından bireyin normal hayata adapte olabilmesi zor bir süreçtir.
Afet sonrası oluşan travmalardan en çok çocuklar etkilenirler. Gelişim sürecinde olan çocuklarda içine kapanık olma, endişe ve korku durumu gözlenir. Anksiyete bozukluğu, stres, davranış bozuklukları, iştah kaybı ve sinirlilik hali hem çocuklarda hem yetişkinlerde görülen afet sonrası rahatsızlıklardır. Tüm bu problemlerle başa çıkabilecek kişiler ise psikososyal alanda yetkinliğini ispatlamış uzman kişilerdir. Bu problemlerin çözümü sırasında ihtiyaç duyulan yöntem ve teknikler bu kişiler tarafından uygulanmadığında gelecekte bireylerin psikolojik durumlarında telafisi mümkün olmayan sıkıntılar ortaya çıkabilir.
Afet sonrasında psikolojik olarak kendimizi koruma yöntemleri
- İç dünyanızda sahip olduğunuz olumsuz duyguları bastırmak yerine onlarla yüzleşin.
- Normal hayata dönme konusunda aceleci olmayın, kendinize ve yakınlarınıza zaman tanıyın.
- Yaşam tarzınızda ufak da olsa değişiklikler yapmaya çalışın.
- Sizinle aynı şeyleri yaşamış insanlarla toplu etkinliklere katılın, yalnızlaşmayın.
- Uzman desteğine başvurmaktan çekinmeyin.
Yorumunuzu buradan gönderebilirsiniz