Nobel Ödülü'nü duymayanımız yoktur. Bu yazımızda günümüzde bile pek çok alanda adına ödüller verilen bir bilim adamının hayatını sizlerle paylaşacağız. Alfred Bernhard Nobel kimdir, hangi dönemde yaşamıştır ve hangi alanlarda ün kazanmıştır gibi pek çok sorunun detaylı cevabını bu yazımızda bulabileceksiniz.
Alfred Bernhard Nobel kimdir?
Adı dinamitin icadıyla özdeş hale gelmiş olan Alfred Nobel 21 Ekim 1833 tarihinde İsveç'in başkenti Stockholm'de dünyaya geldi. İflas etmiş ve ekonomik olarak çok zor günler geçiren bir babanın çocuğu olarak dünyaya geldi. Çok çocuklu Nobel ailesi maddi problemlerin üstesinden gelebilmek için 1837 yılında Finlandiya'ya göç etti. Buradan da 1842 yılında Rus şehri olan St. Petersburg'a taşındılar. Bu şehirde babası bir metal işleme atölyesi açtı, annesi ise bir bakkal dükkânı işletmeye başladı.
Babası kendi atölyesinde Rus ordusunun kullanması için çeşiti türlerde silah üretmeye başladı. O yıllarda aile işletmelerinden ve ticaretten uzak kalan Alfred Nobel'in ilgi alanı doğa bilimleri, dil ve edebiyat üzerine yoğunlaştı. Henüz 17 yaşında iken İsveççe, Rusça, Fransızca, İngilizce ve Almancayı tam hakimiyetle konuşabiliyordu. Babası oğlunun iyi bir mühendis olmasını istiyordu. Alfred Nobel'in fizik ve kimya alanına ilgi duyması babasının çok hoşuna gidiyordu ancak, İngiliz edebiyatına ve şiire olan ilgisi babasını rahatsız ediyordu.
Yurtdışında mühendislik okudu
Babası Alfred'i kimya mühendisliği okuması için Rusya dışına gönderdi. İki yıllık süre içinde İsveç, Almanya, Fransa ve ABD'de eğitim aldı. Paris'te bulunduğu dönemde o zamanın en meşhur kimyacısı Pelouze'nin yanında laboratuvarda çalıştı. Bu laboratuvarda çok güçlü bir patlayıcı sıvı olan nitrogliserini keşfeden Ascanio Sobrero ile tanışma fırsatı buldu.
Nirogliserinin baruttan daha büyük bir patlayıcı olması ve basınç ve sıcaklık ile kolay bir şekilde patlayan bir yapısının olması Alfred Nobel'in bu sıvı üzerinde yoğunlaşmasına neden oldu. Nobel, nitrogliserinin bu şekilde kolay patlamasından hoşlanmıyor ve bu özelliğin günlük hayatta bu maddenin pratik kullanımını engellediğini düşünüyordu. Nobel patlayıcının kolay taşınabileceği ve patlama kontrolünün sağlanabileceği bir yapısının olması gerektiğini düşünüyordu ve çalışmalarını bu fikir üzerine yoğunlaştırdı.
Ailesinin yanına geri dönüyor
Babası 1852 yılında Alfred'i geri çağırdı. St. Petersburg'a geri dönen Nobel, nitrogliserinle ilgili çalışmalarını bu şehirde yürütmeye çalıştı. Rusya'da Kırım Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Rus Ordusu babasına silah siparişlerini kestiği için babasının işleri bir kez daha bozuldu. Bir kez daha iflas yaşayan baba Nobel Emil ve Alfred adındaki iki oğluyla birlikte tekrar Stockholm'e döndü. Alfred Nobel 1863 yılından itibaren nitrogliserin ile ilgili çalışmalarını Stockholm'de sürdürmeye başladı. Çalışmaları esnasında 1864 yılında bir patlama yaşadı. Bu patlama kardeşi Emil ile birlikte toplam dört kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı. Yöneticiler Nobel'in Stockholm şehir sınırları içinde çalışmasını yasakladılar.
Alfred Nobel dinamiti buldu
Bu yasağın ardından Alfred Nobel Stockholm yakınındaki bir göl üzerinde bulunan teknede çalışmalarını sürdürdü. Çalışmalarında nitrogliserini pratik kullanımlı bir patlayıcı haline dönüştürmek üzere yoğun çaba harcıyordu. Bir kaç aylık çalışmanın ardından 1864'te bir patlamayla laboratvarı yine yıkıldı. Ama dinamit barutunu da keşfetmiş oldu
1865 yılında bir fabrika kurarak dinamit üreten fabrikasını kurdu. Kısa bir süre sonra da ikinci fabrikasını açtı. 1877 yılında balistit adını verdiği yeni bir barut keşfi yaptı. 1879 yılında Paris yakınlarındaki Servan kasabasında bir laboratuvar kuran Nıbel, dumansız barut olarak tanımladığı ve eşit miktarlarda nitrogliserin ve nitroselüloz karışımından oluşan itici barutu buldu. Bu dönemde Fransa aleyhine kurulan bir ittifakta İtalya'nın yanında yer alan Nobel baskılar sonucu Paris'i terk ederek İtalya'nın San Remo şehrine yerleşti ve laboratuvarını buraya taşıdı.
Nobel ödülleri nasıl ortaya çıktı?
1896 yılında San Remo'da beyin kanaması sonucu 63 yaşında hayatını kaybeden Alfred Nobel'in buluşları insanlığın savaşta ve madencilik alanında yıkıcılığını üst seviyelere taşıdı. Nobel'in buluşlarından dolayı yaşamının son yıllarında pişmanlığını sıkça dile getirdiği söylenmektedir. Bu nedenle kazandığı 33 milyon 200 bin kron paranın bir enstitü kurularak her yıl insanlığa faydalı çalışmalar yapanlara ödül olarak verilmesini vasiyet etmiştir. 1900 yılında İsveç hükümeti tarafından kurulan Nobel Vakfı tarafından fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış olmak üzere beş dalda her yıl Nobel Ödülü verilmeye devam edilmektedir. Laboratuvarda sentetik olarak üretilen Nobelyum elementine onun adı verilmiştir.
Yorumunuzu buradan gönderebilirsiniz