Bebek ve çocukların ince motor becerilerinin gelişim süreci

Bir bebeğin yürümesi ve hareketli nesnelere karşı tepkiler vermesi,  çocukların belirli yaş dönemlerinde beklenen davranışları sergileyebilmesi motor becerisi olarak tanımlanabilir. Motor becerileri ince ve kalın motor becerileri olarak sınıflandırılabilir. Bu yazımızda çocuklarda ay ve yaş aralıklarında göstermeleri gereken ince motor becerilerinden bahsetmeye çalışacağız. İşte detaylar...

Geniş bilimsel araştırmalar sonucunda elde edilen verilere göre çocukların gelişim süreçlerinin belirli dilimleri içinde belli başlı becerilerin gözlenebilmesi gerekir. Anne ve babaların bu kriterleri iyi bilerek çocuklarının gelişim süreçlerinin sağlıklı ilerleyip ilerlemediğini kontrol etmeleri çok önemlidir. Bu gözlem, eğer bir problem varsa erkenden müdahale edilmesini sağlar.

Motor beceriler ne demektir?

Motor beceri, insan bedeninin hareket yapabilme yeteği olarak tanımlanabilir. İnce motor beceriler küçük kaslarımızın kontrolüyle yapabildiğimiz hassas hareketlerdir. Kalemle yazı yazabilmek, anahtarla kapı açabilmek ince motor becerisine örnek olarak verilebilir. Kalın motor beceriler ise daha büyük hasların kullanıldığı güç, denge ve koordinasyon gerektiren beceriler olarak tanımlanabilir. Atma, atlama, koşma, ağırlık kaldırma gibi becerilerimiz kalın motor becerilere örnek verilebilir. Çocuklar gelişim süreçleri boyunca belirli dönemde belli motor becerilerini kazanmalıdır. Her çocuğun gelişim süreci farklı olsa da bu becerilerin ortaya çıkmasında anormal bir gecikme yaşanırsa mutlaka uzman bir hekimle irtibata geçilmelidir.

İnce motor beceriler

Bu beceriler el ve göz koordinasyonunu sağlayarak kasların hassas kullanımıyla ilgili becerilerdir. Cisimleri kavrama, yapılabilecek bir iş için tüm eli kullanmak yerine iki parmak kullanabilme, makasla kağıt kesme veya ayakkabı bağcıklarını bağlayabilme bu tür becerilerdir. 

0 - 3 ay arası bebekler;

• Kendinin ya da başkasının el hareketlerini takip eder.
• Ellerini ağzına götürür. 
• Önüne konan nesneleri sallamak için kollarını kullanır.

3 - 6 ay arası bebekler;

• Nesneleri bir elinden diğer eline alabilir.
• Kendi ellerini bir arada tutabilir.
• Oyuncaklarına uzanırken her iki kolunu aynı anda kullanır.

6 - 9 ay arası bebekler;

• Yuvarlanabilir özellikteki nesneleri kavrayarak yuvarlayabilir.
• Nesneleri parmaklarıyla sıkı bir şekilde tutabilir.

9 - 12 ay arası bebekler;

• Sağ ya da sol elini diğerine göre daha etkin kullanır.
• Küçük nesneleri bir kap içinde biriktirebilir.
• Kitap sayfalarını çok sayıda da olsa çevirebilir.
• İşaret ve baş parmağı kullanarak nesneleri kıskaç şeklinde tutabilir.

12 - 18 ay arası bebekler;

• İki katlı bloklar oluşturabilir.
• Küçük kaşık, plastik kürek ve kepçe kullanabilir.
• Sevinme gösterisi olarak alkış yapabilir.
• Boya kalemiyle rastgele karalamalar yapabilir.
• Vedalaşma sırasında el sallayabilir.

18 ay - 2 yaş arası çocuklar

• Başparmak ve işaret parmağı ile pastel boya tutabilir.
• Belirgin ve anlamlı şekiller çizebilir.
• 3 ve 4 kattan oluşan bloklar dikebilir.
• Kutu ve kapı açabilir.
• Kitap sayfalarını birer birer çevirebilir.
• Halkaları çubuklara geçirebilir.

2 yaşındaki çocuklar;

• 9 katlı blok kuleler kurabilir.
• Kendi başına ellerini yıkayabilir.
• Kapı kollarını çevirerek kapıları açabilir.
• İri fermuarları açma ve kapatma yapabilir.
• Oyun hamuruyla oynar ve kaba şekiller yapabilir.

3 yaşındaki çocuklar;

• Bir kağıt parçasını ortadan ikiye katlayabilir.
• Anlatıldığında kabaca bir daire çizebilir.
• İri düğmeleri ilikler ve açabilir.

4 yaşındaki çocuklar;

• Kimsenin yardımı olmadan soyunabilir ve giyinebilir.
• Tüm parmak uçlarını baş parmağın ucuna dokundurabilir.
• Kaşık ve çatalı doğru şekilde kullanarak yemeğini bağımsız olarak yiyebilir.

5 yaşındaki çocuklar;

• Daire şeklini çocuk makası kullanarak kesebilir.
• Kare, üçgen ve dikdörtgen şekiller çizebilir.
• Kalemi çok düzgün bir şekilde tutabilir.
• Ayakkabısının bağcıklarını bağlayabilir.

6 yaşındaki çocuklar;

• Bloklar kullanarak bir yapı oluşturabilir.
• 20 parçalı yapbozu tamamlayabilir.
• Makası çok kontrollü bir şekilde kullanabilir.
• Yiyecekleri kesmek için bıçak kullanabilir.