Vatozların genel özellikleri
Bu yazımızda sizlere ülkemiz denizlerinde de rastlayabileceğiniz ve bizler için zararlı olabilecek vatoz balığı hakkında bilgiler vereceğiz. Zengin doğal yaşam alanlarının çoğunlukla Güney Amerika olduğu bu kıkırdaklı omurgaya sahip balıkların hem tatlı hem de tuzlu suda yaşayan türleri bulunur. Daha ufak yapılı türleri (cüce vatoz) ise akvaryumlarda beslenebilmektedir.
Vatozlar memeliler grubunda olup canlı doğum yaparlar. Gebelik süreleri 2,5 yıl kadardır. Yaşamlarının büyük bölümünde kum üzerinde yatarak vakit geçirirler. Kumun içindeki organik atıklar ve küçük canlılar beslenmelerinin ana kaynağını oluşturur. Yaşam tarzları her ne kadar farklı olsa da köpekbalıklarıya genetik olarak yakın akrabadırlar. Doğal yaşam ortamlarında 15 ila 25 yıl arası bir ömürleri vardır.
Vatoz kendini nasıl savunur?
En güvendiği silahı olan dikenli kuyruğuyla sularda görkemli ve korkusuz bir şekilde ilerler. Vatozların uzunluğu 5 metreye, ağırlıkları ise 600 kg'a ulaşabilir. Bu büyük gövdeyi taşıyan iskelet yapısı insanın burun ve kulağındaki kıkırdak dokuyla aynı özelliklere sahiptir. Büyük ve yuvarlak gövdesinin ortasındaki omurgası uzun bir kuyrukla tamamlanır. Kuyruğunda 35 cm'ye kadar uzayabilen iğnesi onun en önemli silahıdır. Kendini tehdit altında hissettiğinde kuyruğunu kaldırıp iğnesini tıpkı bir hançer gibi saplayabilir.
İğnesinde bulunan nörotoksin etkiye sahip zehir avını ya da düşmanını saniyeler içinde etkisiz hale getirir. Bu zehrin gücünü farkeden Antik Yunan'daki diş hekimleri anestezi amacıyla bu zehirden faydalanmışlardır. Genel olarak insanı gördüklerinde kaçarak uzaklaşıyor olsa da dikkatli olmakta fayda vardır. Tek bir sokması insanı hayati tehlikeye maruz bırakabilir. O nedenle kumda ya da kayaların arasında vatozun üstüne basmamak gerekir.
Vatoz nasıl beslenir?
Vatozlar avlarını gözleriyle değil, elektrik algılayıcılarla kolayca belirler. Bu algılayıcılar lorenzini ampulleri adı verilen özel organlar aracılığıyla çalışır. Aynı algılama sistemi köpekbalıklarında da bulunur. Vatozlar kilometrelerce uzaktan bile 1 voltluk elektrik gerilimini algılayabilirler.
Genelde suyun derinliğinde sakin bir yaşam süren ve denizin temizlikçileri olarak kabul edilen bu balıklar üreme dönemlerinde hareketlidirler. Yaşam alanı olarak genelde dip tortusunun ve yosunların fazla olduğu kısımları tercih ederler.
Vatoz balığı yenir mi?
Vatoz balığı insanların yemek tercihleri arasında bulunmaz. Nadiren çorba veya ızgara şeklinde tüketilmektedir. Olta ile yakalandığında nazik bir şekilde oltadan çıkarılarak suya salınması önemlidir. Vatozlar insan kaynaklı su kirliliğinin temizlenmesinde büyük rol oynarlar.
Yorumunuzu buradan gönderebilirsiniz