Gyrocopter Nedir?

Bu yazımızda helikopterlerin ilk atası olarak sayılabilecek bir hava aracını detaylı olarak tanıtacağız. Günümüzde modern tasarımıyla en güvenli hava taşıtlarından biri olan gyrocopterler havacılık hobisi ve amatör pilot uygulamaları için en ideal araçlardan biridir.

Gyrocopterlerin Tarihçesi

1920'li yılların başında Juan de la Cierva isimli İspanyol bir mühendis tarafından geliştirilmeye başlanan bu hava aracı Gyroplane, gyrocopter, autogyro olarakta adlandırılmaktadır. Gyrocopterlerin 1920'li yıllarda üretilen ilk prototiplerinde rotorlar dinamik açıdan kontrol edilemiyordu. Mühendis Cierva 1922 yılında geliştirdiği prototipin bamudan yapılma rotorlarına serbest hareket etme yeteneği kazandırdı. Böylece gyrocopterler serbest şekilde hareket edebilir hale geldiler.

Cierva tarafından hayata geçirilen bu basit düzenek günümüzün modern gyrocopterlerinde ve helikopterlerde halen kullanılmaktadır. Günümüzde gyrocopter, rotoru motordan bağımsız olarak dönme yeteneği olan, azami kalkış ağırlığı 600 kg ve altı olan hafif hava aracı olarak tanımlanmaktadır.

Gyrocopterlerin Teknik Özellikleri

• Motor: 80 hp ile 140 hp arasında güç üreten, kurşunsuz benzinli motor kullanılır.

• Havada kalma süresi: Bu süre motor tipi ve yakıt deposu hacmine göre değişmektedir. Gyrocopterler havada kaldığı 1 saatlik sürede ortalama 15-20 litre benzin tüketmektedir.

• İniş-kalkış pist özellikleri: Gyrocopterler çim, toprak ya da asfalt pistten kalkış yapabilirler. Pistin bulunduğu yerin rakımı, kalkış ağırlığı, hava sıcaklığı gibi faktörler kalkış uzunluğunu etkiler. Kalkış için ortalama olarak 200 - 250 metre uzunlukta bir piste ihtiyaç duyulur. İniş için ise sadece 50 metrelik bir mesafe yeterli olur. Gyrocopterler 60 km/h hıza ulaştıklarında üç teker yerden kesilir ancak tırmanmanın başlaması için 80 km/h hıza ulaşmak gerekir.

• Güvenli uçuş için rüzgar değerleri: Pek çok hava aracının uçamayacağı meteorolojik durumlarda güvenli uçabilmesi bu araçların tercih edilmesinde önemli bir faktördür. Uçuş operasyonu için rüzgar limiti 40 knot (yaklaşık 20 km/h) ve yan rüzgar limiti 25 knot ( yaklaşık 13 km/h) olarak belirlenmiştir. Fırtına seviyesindeki rüzgarlı havalarda ve türbilansta dahi uçabilme özelliği olan nadir araçlardandır. Havadaki hızları 200 km/h değerine ulaşabilmektedir.

• İletişim ve radar sistemleri: Gyrocopterlerde hava trafiğindeki diğer unsurlarla haberleşmeyi ve iletişimi sağlayacak hava bantlı telsiz sistemi ve radarda görünmeyi sağlayan transponder cihazının bulunması kanuni olarak zorunludur.

• Acil durum: Bu hava aracını helikopterlerden ayıran en önemli özelliği motordan bağımsız dönebilen bir rotora sahip olmasıdır. Havada meydana gelebilecek bir motor arızası durumunda süzülerek inebilecek özelliği acil durumlarda en güvenli araç olmasını sağlar.

• Kullanım amacı: Gyrocopterler hava ulaşım aracı olarak kullanılmalarının yanında büyük ölçüde turistik amaçlı uçuşlarda kullanılmaktadır. Gösteri uçuşları, kamera çekimleri, zirai ilaçlama, trafik kontrol, yangınla mücadele, sahil güvenlik ve genel güvenlik amaçlı olarak kullanıldığı ülkeler de bulunmaktadır.