İcat edildiği günden itibaren en çok gelişen ulaşım araçlarından biri de hiç şüphesiz uçaklar olmuştur. Günümüzde yüksek hız ve konfor seviyesiyle uzun yolculuklarda en çok tercih edilen ulaşım aracı olan uçaklar aynı zamanda en güvenli ulaşım aracı olma özelliğine de sahiptir. Tüm bu özelliklerine rağmen nadir de olsa uçaklarda kazalar olabilmekte ve can kayıplarıyla sonuçlanabilmektedir.
Uçak kazalarının nasıl meydana geldiğine dair veriler uçakların gelişimi, daha güvenli hale getirilmesi ve sonraki kazaların engellenmesi açısından büyük önem taşır. Uçağın uçuşu esnasındaki tüm veriler kara kutu adı verilen bir cihazla kayıt altına alınır.
🔴 Kara Kutuların Yapısal Özellikleri ve Çalışma Sistemi
Uçakta bulunan kara kutu cihazı iki ana bileşenden oluşur. Bunlar; Uçuş veri kayıt cihazı (FDR) ve kokpit ses kayıt cihazı (CVR) dır. FDR, uçağın son 25 saatindeki uçuş, motor, irtifa, hız, rota, zaman gibi tüm teknik verilerini kayıt altına alır. CVR ise pilotların son 2 saatine ait kabin içi konuşmaları, kule ile konuşmalarını ve kokpit içindeki diğer sesleri kaydeder.
Kara kutular ismine bakıldığında siyah renkte olarak düşünülebilir. Ancak kaza sonrasında kolay bulunabilmeleri amacıyla parlak turuncu bir renge sahiptirler. Bir ayakkabı kutusu büyüklüğünde ve yaklaşık 5 kg olan bu kayıt sistemine neden kara kutu adı verildiğiyle ilgili net bir bilgi bulunmamaktadır.
Kara kutular kaza sırasında uçağın en az hasar alan bölgesi olan kuyruk kısmında yer alır. İçindeki hassas kayıt cihazının korunabilmesi için alüminyum ve paslanmaz çelikten üretilmiş muhafaza kutusu dış yapıyı oluşturur. İklimsel şartlardan etkilenmemesi için yapısında yalıtım malzemeleri de bulunur. Kara kutular yaklaşık 2.5 ton ağırlığa karşı dayanıklı olarak üretilirler. Bu kuvvet, denizin 6 bin metre altındaki suyun basuınç kuvvetine eşdeğerdir. 1000 santigrat dereceye kadar veri yayabilme özelliğini korurlar.
Kara kutuda bulunan sensörler kaza sonrasında hemen aktif hale geçerek sinyal yaymaya başlarlar. Bu sinyaller bulunmasını kolaylaştırır. Siyalin 30 gün boyunca su altından 2-3 km uzağa gönderilebilmesi için batarya sistemine sahiptir.
🔴Kara Kutu Ne Zaman ve Kim Tarafından İcat Edildi?
İlk kara kutu 1957 yılında bilim insanı David Warren tarafından Avustralya'da icat edildi. Avustralya hükümeti ülkede az sayıda uçak kazası olduğu ve bu cihazın kullanımının ekonomik olmayacağını söyleyerek cihazın kullanılmasına izin vermedi.
Olaydan tam bir yıl sonra Avustralya Savunma Bakanlığına bağlı Havacılık Araştırma Laboratuvarları (ARL)’yi ziyaret eden İngiliz Hava Tescil Kurulundan Sir Robert Hardingham, Warren’ın geliştirdiği kara kutu prototipini inceledi. Kara kutudan etkilenen Hardingham, Warren’i İngiltere’ye davet etti. Warren’in cihazı İngiliz havacılık uzmanları tarafından ilgiyle karşılandı. Bunun üzerine Warren sivil uçaklarda uçuş kayıtlarının zorunlu hâle getirilmesi için çalışmaya başladı.
Yorumunuzu buradan gönderebilirsiniz