Günlük ihtiyaçlarımız için tükettiğimiz gıdalardan çok miktarda atık maalesef çöpe atılmaktadır. Oysa bu organik atıkları doğaya geri kazandırarak toprak yapısını zenginleştirmek mümkündür. Bu süreçte yapılacak işlemlerin tamamına kompost üretimi denir.
Organik atıklar doğada yavaş bir şekilde solucanlar, bakteriler, mantarlar ve diğer organizmalar tarafından çürütülerek toprağa karışırlar. Kompost ise bu yavaş süreci hızlandırarak bahçelerimiz ve saksılarımız için toprağı zenginleştirmek amaçlı organik gübre üretme işidir. Bu işlem sırasında açığa çıkan azot, potasyum ve fosfor gibi mineraller bitkilerin topraktan daha kolay besin almalarını sağlarlar. Ortaya çıkarılan ve kompost adı verilen verimli malzeme bitkilerin daha kuvvetli olmalarını sağlar.
Kompost hazırlamak için neler kullanılır?
En verimli kompost gübrelerini hazırlamak için hava, su, karbon ve azot maddelerinin dengeli olarak kullanılması gerekir. Azot için tükettiğimiz tüm gıdaların atıkları kullanılabilir. Ayrışıktan sonra bitkilerin ihtiyacı olan besini sağlayacak olan organik atıklar genelde insan ya da hayvanların tükettikleri gıda maddelerinin atıklarıdır. Çim, yeşil sebzeler, meyve ve sebze kabukları azot yönünden zengindirler. Bu gruba tükettiğimiz tüm gıda maddeleri de girer.
Kompost gübrede ihtiyacımız olan karbonu ise insan ya da hayvanlar tarafından tüketilemeyen organik atıklar karşılar. Solmuş yapraklar, odunsu bitkiler, kuru dallar ve kağıt gibi malzemeler içeriğindeki selüloz molekülü nedeniyle karbon açısından zengindir. Bu yoğun karbon, bitkilerin besin alımını kolaylaştırır.
Kompost oluşumu için bir de çürümeyi kolaylaştıracak yeteri kadar hava ve suya ihtiyaç duyulur. Sayılan bu maddeler uygun koşullarda ve uygun miktarlarda bir araya getirilirse zengin bir kompost elde etmek mümkün olur.
kompost hazırlanabilecek malzemelere örnektir.
Evde kompost nasıl hazırlanır
- Kompost haline getirilecek malzemeleri biriktirebileceğiniz 75-100 litre hacminde plastik ve kapaklı bir biriktirme kutusu edinmek bu işin ilk aşamasıdır.
- Kabın en alt kısmına kuru olan karbon zengini (kağıt, ölü yaprak, ince kuru ağaç dalları) gibi malzemeler bir tabaka olarak serilmelidir. Üzerine aynı kalınlıkta azot zengini (taze tüketilmiş gıda, ot, çim gibi) atıklar serilir. Tabakalama işlemi bu şekilde devam edilir. tabakalar arası ne kuru ne de çok ıslak olmamalıdır.
- Tabakaların kimyasal olarak dönüşüm sağlayabilmesi için hava ile teması son derece önemlidir. Kompost kabının kapağına bir kaç delik açılmalı ve karışım bir kaç günde bir her noktası hava alacak şekilde hafif hareketlerle karıştırılmalıdır.
- Kompost içine çözünmeyen türden (plastik veya metal ambalaj), evcil hayvan dışkıları, atık yağ, et ve süt ürünleri ile yumurta kabuğu kesinlikle konulmamalıdır.
- Kompost, sıcak iklimlerde 2 ila 4 ay arasında hazır hale gelebilirken, soğuk iklimlerde bu sür 6 ayı bulabilir.
