Bu yazımızda havadan daha ağır ve motorsuz hava araçları sınıfına dahil olan planörler hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Planör, hava akımlarından yararlanarak süzülen ve uçabilen motorsuz hava araçlarına verilen genel isimdir. Başka bir tanımla planör, sabit kanatlarının özel yapısı sayesinde kaldırıcı güç oluşturan, havada süzülme kabiliyetine sahip, havadan ağır motorsuz hava aracıdır.
Planör eğitimi nasıl uygulanır?
Havacılık eğitimlerinde planörler çok özel bir yere sahiptir ve oldukça fazla ilgi gösterilen bir alandır. Planör eğitiminde iki kişilik planörler kullanılır. Öğrenci pilot aracın ön koltuğunda, öğretmen pilot ise öğrenciyi kontrol amacıyla arka koltukta oturur. Uçuş kumandaları ön ve arka kısımda birbirleriyle senkronize olarak çalışır.
Öğrencilerden ilk olarak yer derslerini başarıyla tamamlamaları beklenir. Yer derslerinin ardından paraşütlerini kuşanarak gökyüzündeki yerlerini alırlar. Planör eğitimlerinin temel amacı uçuşa ait temel esasların öğrenilmesidir. Planör emniyetli irtifaya ulaşınca kontroller öğrenci pilota bırakılır. Planör uçuşu motorlu uçuşa kıyasla çok daha zordur.
Planörler nasıl havalanır?
Planörlerin belirli bir hıza ve irtifaya ulaşmalarını sağlamak için ilk hareketi verecek sistemlere ihtiyaç duyulur. Bu iki yöntemle gerçekleşir. Bunlardan birincisi motorlu bir uçağa çelik bir halatla kanca ile bağlanması ve çekilerek havalandırılmasıdır. Planör istenilen hıza ve irtifaya ulaştığında kanca ayrılarak planörün havada kendi haline süzülmesi sağlanır.
İkinci yöntemde ise pistin sonunda hızlı dönen büyükçe bir vinç makarası planörü tıpkı bir uçurtma gibi havalandırarak gerekli irtifaya ve hıza ulaştırır. Pilot yeterli irtifada kancayı serbest bırakır ve planör kendi başına süzülmeye başlar.
Planör ile uçak arasındaki farklar
Planörlerin kanat yapıları motorlu uçaklara göre çok daha uzundur. Böylece motorun oluşturduğu kaldırma kuvvetini elde edebilmek daha kolay olmaktadır. Ayrıca, motor ve pervane gibi sürtünmeyi artırıcı unsurlar olmadığından aerodinamik yapı daha verimli hale gelmektedir. Yakıt ve yakıt depoları olmadığı için uçaklara göre daha hafiftirler. Yeni nesil planörlerin daha dayanıklı ve daha hafif kompozit malzemeden üretiliyor olması ağırlık kazancına daha çok katkı sunmaktadır. Örneğin; en küçük motorlu uçaklardan olan Cessna 172 1000 metre yüksekte iken motorlarını kapatırsa yatayda ancak 9 km süzülebilirken, bir planörde bu mesafe 70 km'ye kadar çıkabilmektedir. Planörler 14 saat havada kalabilir ve yaklaşık 650 km mesafeyi alabilirler. Planörle en yükseğe çıkış rekoru ise 16,1 km'dir.
