Kendi yaşam koşullarını iyileştirmek için başka canlıların yaşamlarını hiçe sayan insanoğlu, bir canlı türünü daha dünyadan tamamen silinmenin eşiğine getirdi.
Akdeniz foku neden tükeniyor?
Deniz yaşamının sevimli canlısı Akdeniz foku, Avrupa'da nesli tükenmekte olan en öncelikli olan konumunda. Korunması için yapılan sosyal projeler de bu canlı neslinin devamını sağlayacak düzeylere erişemiyor. Peki Akdeniz fokları neden tükeniyor?
Akdeniz foklarının Türkiye'deki sayısı 30-40 birey civarında. Tüm dünyada ise sadece 450-500 bireyin kaldığını düşünürsek, Akdeniz foku için tehlike çanlarının çoktan çalmış olduğunu düşünebiliriz. Akdeniz foklarının tükenme aşamasına kadar gelmesinin ana nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kıyılarda süren aşırı ve plansız yapılaşma
- Kontrolsüz balık avcılığı nedeniyle besin kaynaklarının azalması
- İnsanlar tarafından kasti olarak öldürülme
- Fokların balıkçı ağlarına takılarak ölmeleri
- Fokların üreme alanı olan su altı mağaralarına yapılan turistik dalışlar Denizlerin, evsel, kimyasal ve ambalaj atıklarla kirlenmesi
1950'li yıllarda İstanbul Boğazı kıyısında kısa bir beklemede çok sayıda Akdeniz foku görebilirdiniz. Üzerinden ancak bir insan ömrü kadar süre geçmesine rağmen Akdeniz fokunun tükenmenin en kritik aşamaya gelmiş olması sadece insanların kendi para hırsları için başka canlıları yok etmesinden kaynaklanıyor.
Türkiye, Akdeniz fokunun yaşaması için en önemli ülke
Bu türün, yaşamak için en çok bizim ülkemizde Ege kıyılarını tercih ediyor olması bizim üzerimize çok daha fazla sorumluluk yüklüyor.
Akdeniz foku nerelerde yaşar?
Akdeniz fokunun dünyadaki yaşam alanları iki ana gruba ayrılabilir. Bu bölgelerde yaşayan bireyler birbirlerinden kopukturlar. Bu bölgeler;
1. Moritanya kıyıları, Maderia Adaları ve Fas kıyılarında yaşayan Atlantik grubu
2. Yunanistan, Türkiye ve Batı Akdeniz kıyılarında yaşayan Akdeniz grubu
Akdeniz fokunun en büyük popülasyonuna Ege Denizi ev sahipliği yapar. Komşumuz Yunanistan ile birlikte Akdeniz fokunun neslinin devamından sorumlu ülkeyiz. Türkiye ve Yunanistan, Akdeniz fokunun korunması, ekosistemdeki sayılarının artırılması ve yaşam şartlarının iyileştirilmesi konusunda mutlaka işbirliği yapmalıdır. Aksi takdirde 5-10 yıl içerisinde bu sevimli canlıları denizlerde görebilmek mümkün olmayacaktır.
Bir dünya mirası olan Akdeniz fokunun korunmasında Türkiye önemli bir ülke konumundadır.
Türkiye'de gerek gönüllü sivil toplum kuruluşları gerekse üniversiteler tarafından yürütülen çeşitli bilimsel çalışmalarda bireysel tanımlama yolu ile 45 kadar Akdeniz foku bireyi tanımlanmış ve kayıt altına alınmıştır. İşin acı bir yönü ise, kıyılarımızda 100’den az fok yaşadığının tahmin edilmesidir.
Dünyadaki Akdeniz foku sayısının 450-500 civarında olduğu göz önünde bulundurulduğunda kıyılarımızda yaşayan fokların sayısı çok daha önemli hale gelmektedir..
Akdeniz foku dağılımı, kıyı boyunca süreklilik yerine belirli bölgelerde yoğunlaşma özelliği göstermektedir. Türkiye kıyılarında foklar;
1.Marmara'da; Marmara Adaları ve Mola Adaları ile Biga Yarımadası kuzey sahillerinde,
2.Ege'de; Gelibolu Yarımadası Ege kıyıları ile Behramkale arasında ve Yeni Foça ile Datça arasında,
3.Akdeniz'de; Datça ile Kemer arasında, Alanya ile Taşucu arasında ve Hatay Samandağ ile Suriye sınırı arasında kalan sahillerde var olma mücadelesi vermektedir.
Ülkemizde Akdeniz foku korunması alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları ;
Su Altı Araştırmaları Derneği (SAD)'ne bağlı Akdeniz Foku Araştırma Grubu (AFAG) (SAD-AFAG)
Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV)
