100 yıllık ömrünü Osmanlı - Türk tarihi konularında eserler vermeye adamış, siyasi ve ekonomik konuların yanında kültür ve medeniyet tarihi alanlarında eserleriyle çok büyük katkılarda bulunmuş Türk tarih profesörü Halil İnalcık, "Tarihçilerin Kutbu" olarak anılan bir bilim insanıdır.
1.Dünya Savaşı'nın en yoğun zamanlarının yaşandığı dönemde 26 Mayıs 1916 tarihinde İstanbul'da dünyaya gelmiştir. Aslen Kırım Tatarı'dır. Babası Seyit Osman Nuri Bey, 1905 yılında İstanbul'a gelerek bir kolonya imalathanesi açtı.
1924 yılına kadar İstanbul'da yaşayan Halil İnalcık, 8 yaşında iken ailesinin Ankara'ya taşınması sebebiyle ilkokulu Ankara Gazi İlkokulu'nda bitirdi.
Ortaokul eğitimini 1931'de Ankara'da Gazi Muallim Mektebi'nde tamamladıktan sonra Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'nde lise eğitimini tamamladı. Yüksek öğrenimine 1935’te yeni kurulan Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde (AÜDTCF) başladı. Yeni Çağ Tarihi Kürsüsü’nde önemli bilim insanlarından dersler aldı.
1940 yılında buradan mezun olan İnalcık, Timur'un hayatı ve kişiliği üzerine bir seminer hazırladı ve bu seminerle Fuad Köprülü’nün dikkatini çekti. Fuad Köprülü'nün takdiri ve önerisiyle 30 Nisan 1940 tarihinde AÜDTCF Yeni Çağ Kürsüsü’ne ilmî yardımcı olarak atandı.
1942 yılında Tanzimat ve Bulgar Meselesi konulu teziyle doktorasını aldı. İnalcık, hazırladığı bu tezle Türkiye'deki sosyo-ekonomik tarih alanındaki ilk eserlerden birini vermiş oldu. AÜDTCF Yeni Çağ Kürsüsü’ne 28 Nisan 1942 tarihinde asistan olarak atanan İnalcık, 15 Aralık 1943’te "Viyana’dan ‘Büyük Ricat’e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı" adlı teziyle doçent unvanını kazandı.
1945 yılında AÜDTCF Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden edebiyat araştırmacısı Şevkiye Işıl hanımla evlendi.
Doktora tezinden başlayarak çalışmalarını Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyal ve ekonomik meseleleri üzerine yoğunlaştıran İnalcık, İstanbul’da Osmanlı arşivlerinde ve Bursa'da şer’iyye sicilleri üzerinde yoğun incelemelerde bulundu. 1947’de Türk Tarih Kurumu (TTK) üyeliğine seçildi.
1949 yılında arşiv araştırma çalışmaları yapmak üzere İngiltere'ye gitti. 2 yıl süreyle arşivlerde çalışmalar yapan İnalcık, kariyerinde önemli bir yeri olan Paul Wittek ile de Londra'da tanıştı.
1951 yılında Türkiye'ye döndü. 1952 yılında profesör unvanına sahip oldu.
1970 yılında emekli olan İnalcık, 20 yıl sürecek Amerika çalışmalarına da emekli olduktan sonra başladı. 5 dil konuşabilen İnalcık kendi alanıyla ilgili 66 kitap ve sayısız makale yayınladı. Ünlü tarihçimiz İlber Ortaylı'nın hocasıdır. Prof. Dr. Halil İnalcık Hoca 25 Temmuz 2016 tarihinde 100 yaşında iken vefat etti.
