Karpuzun Kökeni Ne Zamana Dayanıyor?
Bilim insanları yaz aylarının lezzetli serinleten meyvesi karpuzun tartışmalı kökenini sonunda belirledi. Yapılan yeni genetik çalışmasında karpuzun daha önceden düşünüldüğü gibi Batı Afrika'dan değil, Doğu Afrika'dan geldiği anlaşıldı. Arkeologlar, kısa bir süre önce Mısır'da 4 bin 300 yıl önceden kalma bir mezarın duvarında diğer meyvelerle birlikte karpuz çizimi keşfedilmişti. Bu durum, karpuzun yabani atalarının Afrika kıtasında ortaya çıktığını düşünen bilim insanlarını şaşırtmıştı. Peki bu meyve binlerce yıl önce Nil deltasına nasıl ulaşmıştı?
Karpuz Batılı mı, Doğulu mu?
Karpuzun kökeninin nereye ait olduğuna dair öne çıkan teorilerden biri, Batı Afrika'da tohumları için yetiştirilen egusi karpuzunun, modern karpuzun atası olduğu yönündeydi. Buna göre karpuz Batı Afrika kökenliydi. Ancak 31 Mayıs 2021 Pazartesi günü hakemli bilimsel dergi PNAS'ta yayımlanan araştırma, Doğu Afrika ülkesi Sudan'a özgü küçük, yuvarlak Kordofan karpuzunun genetik açıdan modern karpuzla daha yakın akraba olduğunu ortaya koydu. Bu da karpuzun aslında Doğu Afrikalı olduğu anlamına geliyor. Ayrıca Kordofan, Mısır'dan çok uzakta olmadığı için söz konusu mezarda rastlanılan karpuz resmi de açıklığa kavuşuyor.
Kordofan Karpuzu Nedir?
Yaklaşık 15 santimetre genişliğinde, içi beyaz, dışıysa hafif çizgili ve yeşil olan Kordofan karpuzu, Sudan'da çiftçiler tarafından uzun süredir yetiştiriliyor. Aslında 1800'lerin sonlarında bir Alman botanikçi, bu meyvenin modern karpuzun atası olabileceğini yazmıştı. Sonraki zamanlarda Sovyet bilim insanları da bu teori üzerinde çalışmıştı. Kordofan karpuzu tatlı olduğundan birçok acı karpuz cinsine kıyasla onun veya atalarından birinin modern karpuzun kökeni olabileceğini düşündürüyordu. Araştırmacılar, 7 karpuz türünün genomlarını diziledi.
Genetik analiz Kordofan karpuzunun Batı Afrikalı egusi karpuzuna veya diğerlerine kıyasla modern karpuzla daha fazla örtüştüğünü ortaya koydu. Birleşik Krallıktaki Sheffield Üniversitesi'nden botanikçi ve makalenin ortak yazarı Guillaume Chomicki, "Bunun modern karpuzun en yakın akrabası olduğuna gerçekten eminiz" dedi. Araştırmacılar bu amaçla Afrika'nın arkeolojik alanlarında bulunan karpuz tohumlarının genomlarını dizilemeyi planlıyor.
