Topraksız tarım nedir, nasıl yapılır?
Tarımsal faaliyetlerde toprağın, kimyasal ilaçların ve zararlı atıkların olmadığı bir üretim yöntemi hayal edin. İşe topraksız tarım teknikleri tam olarak bu hayalin bir karşılığıdır. Topraksız tarımda daha az kimyasal kullanılır, daha az enerji harcanır ve dar üretim alanlarında dikey üretim yapılarak az alandan daha çok ürün elde edilebilir.
Aeroponik, akuaponik ve hidroponik ürün yetiştirme teknikleri topraksız tarımda kullanılan yöntemlerdir. Dikey yetiştiricilik te bu tekniklerle beraber kullanıldığında dar alanlardan yıl boyunca üstün verimlilikte ürün elde etmek mümkün olabiliyor. Şimdi gelin bu üç tekniğin ne anlama geldiğini ve nasıl kullanıldıklarını açıklamaya çalışalım.
Topraksız tarım teknikleri nelerdir?
Aeroponik Sistem
Bu sistem, bitkinin ihtiyacı olan besin maddelerinin atomize edilerek pompalar yardımıyla bitkinin açıkta bulunan köklerine aralıklarla püskürtülmesi şeklinde uygulanıyor. Bitkilerin su ihtiyacını karşılayan havzalara zamanı gelince bir zamanlayıcı pompa vasıtasıyla besin maddeleri püskürtülüyor. Bitkinin kökleri hem oksijene hem de besin maddelerine kolayca ulaşabiliyor. Genellikle yatay üretim alanlarında kullanılan bu sistemin yatay bazdaki formları da tasarlanabiliyor. Topraksız tarımda kullanılan en yaygın ve en düşük maliyetli sistem olarak biliniyor.
Akuaponik Sistem
Bu sistem, balık yetiştiriciliğinde kullanılan ve balıklar tarafından besin açısından zenginleştirilmiş suyun borular vasıtasıyla açıkta ya da pH değeri olmayan maddelerle sarılmış yarı açık bitki köklerine taşınmasına dayanıyor. Topraksız üretimi yapılacak bitkilerin ihtiyacı olan besin maddeleri bu sudan alınıyor. Böylece azot döngüsünden faydalanılarak suyun temiz kalması da sağlanmış oluyor. Burada dikkat edilmesi gereken şey ise üretilecek mahsullerin ihtiyacına uygun besinleri sağlayabilecek balık türlerini yetiştirmek.
Hidroponik Sistem
Topraksız tarım teknikleri içinde ilk uygulanmaya başlayan bu tekniğin temeli suya dayanıyor. Açık veya kapalı olarak uygulanabilen hidroponik tekniğinde sıvı ve agretat olmak üzere iki model uygulanabiliyor. Sıvı yöntemde bitki köklerini destekleyen katı bir ortam bulunmuyor.
Bitki köklerinde sadece 1-2 mm yüksekliğinde besin çözeltisi dolaştırılıyor. Agretat sistemde ise torf, ağaç kabuğu ve talaş gibi substratlar kullanıyor. Bitki bir torba ya da saksı içine konulan bu dolgu malzemelerinin içine dikiliyor. Saksıya damlama sulama ile besin açısından zengin su ilave ediliyor.
Topraksız tarıma uygun bitki türleri nelerdir?
- Aeroponik sistemde üretilebilecek ürünler: Maydanoz, marul, lahana, nane, fesleğen, zencefil, kekik, biberiye, ıspanak, frenk soğanı, dereotu, ısırgan otu, adaçayı, brokoli, karnabahar, havuç, salatalık, biber, turp, pancar, domates, patlıcan, çilek, bezelye ve patates için tercih ediliyor.
- Akuaponik sistemde üretilebilecek ürünler: Ülkemizde en çok alabalık, sazan ve tatlı su çipurası kullanılıyor. Akuaponik sisteme en uygun bitkiler arasında, marul, domates, salatalık, kabak, lahana, ıspanak, çilek, su teresi, fesleğen, kişniş otu, maydanoz, sarımsak, nane, dereotu, roka, pazı, fasulye ve bezelye sayılıyor.
- Hidroponik sistemde üretilebilecek ürünler: Uygun bitkiler arasında, marul, nane, ıspanak, frenk soğanı, salatalık, domates, çilek, dereotu, kekik, biberiye, anason, dolmalık biber, su teresi, fasulye, karpuz ve kavun sıralanıyor.
