Bu makale, gezegenimizin dönüşünün gerçekte ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. Gezegenimizin dönüşü Dünya'daki en temel süreçlerin bazılarının altında yatıyor. Aslında, Dünya sabit bir gezegen olsaydı, muhtemelen burada olmazdık.
Dönmeyi Bırakma Aniden Olursa
Dünya bir anda dönmeyi bırakırsa, gezegenin yüzeyinin çoğu için çok büyük bir felaket olurdu. Hissetmesek de, hepimiz dünya dönerken onunla aynı hızda hareket ediyoruz; Ekvatorda bu, saatte yaklaşık 1609 km hıza çıkıyor. Gezegeni aniden durdurursanız, üzerindeki her şey doğuya doğru uçar. İnsanların, evlerin, ağaçların, kayaların ve daha fazlasının saatte yüzlerce km hızla yana doğru fırlatıldığını hayal edin. Sonrasında, neredeyse gezegen kadar hızlı dönen yüksek hızlı rüzgarlar, yüzeyi silip temizlerdi.
Dünya Zaman İçinde Yavaşlayarak Dönmeyi Bırakırsa
Şayet yavaşlama daha kademeli olarak gerçekleşseydi, daha uzun bir süre boyunca ortaya çıkan dramatik etkiler olacak. Bu durumda Güneş artık bir gün boyunca gökyüzünde dolaşmayacak. Eğer gezegen durağan olsaydı, tek bir gün yarım yıl sürecekti.
Alıştığımız 24 saatlik günler olmasaydı, biyolojik sirkadiyen ritimler (dünyanın kendi ekseni etrafındaki 24 saatlik yolculuğu sonucunda ortaya çıkan canlılar üzerindeki biyokimyasal, fizyolojik ve davranışsal ritimlerin tekrarı) tamamen geçersiz hale gelirdi. Arılardan ağaçlara kadar dünyadaki birçok canlı, yaşamlarını sürdürmek için sirkadiyen ritimlere güveniyor. Bu döngüleri değiştirmek, normal davranış kalıplarını altüst edebilir.
Durağan Dünya'da İklim Yaşanmaz
Dünyadaki atmosferik modeller de gezegenin dönüşüne bağlıdır. Gezegen dönmeyi durdurursa, hava akımlarının hareket etme şeklini büyük ölçüde etkiler. Bugün gördüğümüz rüzgar modelleri, dünya çapında yağış ve sıcaklıkların artmasında önemli bir rol oynuyor. Hava akımlarındaki herhangi bir değişiklik, örneğin ormanların şu anda bulunduğu yerlerde çöllerin çiçek açmasına veya donmuş tundranın yaşanabilir hale gelmesine neden olabilir. İklim değişikliği küresel hava modellerini değiştirirken, çok daha küçük ölçekte de olsa benzer bir şeyi zaten görüyoruz. Sonuçlar, belirli ortamlara bağlı organizmalar için felaket olabilir.
Dönüşü olmayan bir Dünya aynı zamanda kasırgaların sonu anlamına da gelir. Dönen devasa fırtınalar, gezegenin dönüşünden kaynaklanan Coriolis kuvvetleri tarafından oluşur. Büyüyen bir fırtınanın düşük basınç alanına çekilen rüzgarlar kuzey yarımkürede saat yönünün tersine ve güney yarımkürede saat yönünde döndürülerek bir kasırgayı tanımlayan spiral çizgiler ve merkezi göz ortaya çıkar. Bu süreç, fırtınaların bu kadar güçlü büyümesinin bir nedenidir. Bu yüzden onları kesmek, gezegenin dönüşünü durdurmanın nadir faydalarından biri olabilir.
Dönmeyen Dünya'da Manyetik Felaket Yaşanır
Hareketsiz bir gezegen aynı zamanda manyetik alanımızın sonu anlamına da gelebilir. Bilim adamları, kesin mekanizmalar konusunda hala belirsiz olsalar da, manyetik alanın Dünya'nın sıvı metal çekirdeğinin hareketleri tarafından yaratıldığı düşünülüyor.
Bu alanı kaybetmenin etkileri, artık pusula ile gezinememekten çok daha kötü olacaktır. Dünyanın manyetik alanı diğer şeylerin yanı sıra bizi kozmik ışınlardan ve Güneş'ten gelen elektromanyetik fırtınalardan korur. Dünyanın dönüyor olması kesinlikle bağlı kalmak isteyeceğimiz bir şeydir.
Dönmeyen Gezegen Var mı?
Bildiğimiz kadarıyla, dışarıda hiç dönmeyen gezegen yok. Gezegenleri ve diğer gök cisimlerini oluşturan süreçler doğal olarak dönme ile sonuçlanır, bu da tüm dünyaların baştan döndüğü anlamına gelir. Ancak dönmüyor gibi görünen bazı gezegenler var, astronomların gelgit kilitlemesi dedikleri bir şey.
Bunlar, yıldızlarına her zaman aynı yüzü gösteren, kalıcı gece ve gündüz yanlarıyla sonuçlanan dünyalardır. Gezegenler ve yıldızları arasındaki yerçekimi etkileşimleri bir gezegenin dönme hızını yavaş yavaş, yörünge dönemiyle tam olarak eşleşene kadar yavaşlatabilir.
Ay, gelgit kilitlemesine iyi bir örnektir. Gökyüzünde nerede olursa olsun ya da hangi aşamada olursa olsun, Ay'ın sadece bir tarafını görüyoruz, çünkü Dünya'ya gelgit olarak kilitlendi. Aynı durum muhtemelen birçok dış gezegende, özellikle de yerçekiminin daha güçlü olduğu yıldızlarına yakın olanlarda meydana gelir.
Bu gezegenler uç yerler gibi görünse de bir tarafı donmuş, diğer tarafı pişmiş gök cisimleridir. Bazı bilim adamları hayatın orada hala bir yol bulabileceğini öne sürdüler.
Bazı gökbilimciler dünya dışı yaşamın günün geceye dönüştüğü yerin yakınında gelgitle kilitlenmiş dünyaların alacakaranlık bölgesinde mutlu bir ortam bulabileceğini düşünüyor. Diğerleri eğer gezegende yeterli ısı yayılabilirse atmosferik sirkülasyonun gelgitle kilitlenmiş bazı dünyaları her yerde ılıman tutabileceğini teorileştirdi.
Dünya'nın Güneş'e gelgitler halinde kilitlenmesi pek olası değil bunun gerçekleşmesi için çok uzağız. Ve gezegenimizin dönüşü çok az yavaşlasa da (her yüzyılda bir gün yaklaşık 1,7 milisaniye daha uzun sürüyor), gezegenimiz asla dönmeyi tamamen durdurmamalıdır.
