Sedef hastalığı (psoriasis) nedir?
Sedef hastalığı (psoriasis) vücudun genel olarak eklem veya dirsek bölgelerinde bazen de diğer tüm dokularda da oluşabilen, sedef beyazı renginde pullarla kaplı olan kızarık bölgelerin oluştuğu, kronik olarak seyreden bir cilt hastalığıdır.
Sedef hastalığı insanlarda hangi sıklıkta ortaya çıkar ve nasıl oluşur?
Tüm dünyada insanlar arasında görülme oranı yaklaşık % 2 civarındadır. Genellikle yirmili yaşların ortalarında başlasa da doğumdan itibaren sedef hastası olan insanlar da vardır. Hastaların %30 unda aileden gelen genetik faktörler rol oynar. Sedef hastalığının oluşumunda genel olay şudur: Derideki hücreler tarafından antijenler üretilir ve bu antijenler bağışıklık sistemini aktifleştirir. Aktive olan hücreler tekrar deriye döner ve deride hücre çoğalması ve buna bağlı sedef hastalığına özgü kabuk plakların oluşumuna neden olur. Sağlıklı bir deri yapısında hücrelerinin yenilenme döngü süresi ortalama 28 gün kadarken, sedef hastalığında bu süre 3-4 güne kadar inebilir. Hücreler tam olarak olgunlaşamadığından doğal şekilde, biz fark etmeden dökülemez ve üst üste birikerek sedef görüntüsünü oluşturur.
Sedef hastalığı kendiliğinden iyileşir mi? Nasıl şiddetlenir?
Sedef hastalığında kendiliğinden iyileşme yok denecek kadar azdır. Tedavisi olmayan bir hastalık olarak bilinir. Bazı hastalarda lezyonların bazı dönemlerde yatıştığ ve bazı dönemlerde de alevlendiği periyotlar şeklinde görülebilir. Stres, yaraların artmasındaki en önemli faktördür. Alkol ve sigara kullanımı, virüsler ve bakteriyel enfeksiyonlar lezyonlarda alevlenmeye ve artışa neden olabilir.
Sedef hastalığının belirtileri nelerdir?
Özellikle diz, dirsek eklem gibi darbe gören veya hareketli vücut bölgelerinde görülür. Bu yerlerde sınır bölgeleri kırmızı, üzeri sedef rengi kabuklarla kaplı olan kaşıntılı lezyonlar şeklinde gözükür. Bu lezyonlar ayrıca saçlı deri, tırnaklar, kulak arkası, el ve ayakların alt ve üst kısımları ile genital bölgede de görülebilir.
Saç derisinde çıkan sedef lezyonları kelliğe yol açmaz ama hastalığın şiddetli olduğu vakalarda saç dökülmesini arttırabilir. Vücudun başka yerinde çıkmadığı halde sadece tırnağı da tutabilir. En sık bulgusu, tırnal üzerinde toplu iğne başı büyüklüğünde çukurcuklar, tırnağın kalınlaşması, tırnağın içinin boşalması ve renginde sarıya dönen renk değişikliğinin olmasıdır. Hastaların çoğunda deride plaklar, kepeklenme yanında yoğun bir kaşıntı vardır. Vücudun kıvrımlı yerlerinde, kasık, koltuk altı meme altı gibi bölgelerde pullanma olmadan sadece kızarıklıkla belli olan benzer lezyonlar ortaya çıkabilir. Böyle durumlarda pişik ve egzema ile karıştırılmamalıdır.
Sadece avuç içi ve ayak tabanında görülebilir. Bu durumda da mantar hastalığı ile karıştırılabilir. Yaygın hastalık tablosunda, vücut ısısını korumada güçlük, üşüme titreme, protein tüketiminde artış olabilir. Bazı hastalarda da (yaklaşık hastaların %20’sinde) sedef hastalığına bağlı eklem tutulumu olabilir. Psoriatik artritin etkin tedavisi gerekir, çünkü eklemlerde hasara ve kronik ağrıya neden olur. Eklemde ısı artışı, kızarıklık ve şişme ve ağrı, sırt ağrısı ile birlikte olan ve bir saat ya da daha uzun süren sabah sertliği, eklemlerin hareketlerinde kısıtlılık psoriatik artiritin başlıca belirtilerdir.
Sedef hastalığı tedavi edilmezse ne olur?
İleri düzeydeki sedef lezyonları tedavi edilmezse zamanla kalınlaşarak özellikler eller ve ayaklarda hareket kısıtlanmasına neden olabilir.
Sedef hastalığı bulaşıcı mıdır?
Sedef hastalığının tanısı ve tedavisi nasıl yapılır?
Bu sorunun cevabını buradan vermemiz mümkün değildir. Tanı
ve tedavi işlemleri mutlaka bir cildiye uzmanı doktor tarafından yapılmalıdır.
Eğer sedef hastalığından şüpheleniyorsanız veya sedef hastasıysanız tanı ve
tedavi için en kısa sürede bir dermatoloji uzmanı doktor ile görüşmeniz
gerekir.
