Bir ülkenin para biriminin, baz alınan başka bir ülke para birimine karşı olan değerlemesine parite denir. Örneğin USD / TRY paritesini ele alırsak USD, baz para birimi, TRY ise değeri ölçülecek karşıt para birimidir. USD / TRY paritesinin değeri 7.2460 ise bu ifade 1 doların 7,2460 Türk lirasına karşılık geldiği anlamını taşır. Parite işleminde exchange (değiş-tokuş) işlemi yapılarak yatırım işlemleri gerçekleştirilebilir.
Yatırım İşlemi gerçekleştirirken parite alış ve satış kademeleri olmak üzere iki farklı değere sahiptir. Bunu şu şekilde açıklayabiliriz. USD / TRY paritesi için Alış : 7,2460 - Satış : 7.2650 olsun.
Elinizdeki Türk lirasını dolar ile değiştirmek istiyorsunuz. Buradaki amacınız elbette doların lira karşısında değer kazanacağı beklentisidir. Yukarıda verdiğimiz örnek parite fiyatlarına göre 1 dolar alabilmeniz için 7.2650 TRY ödemeniz gerekir. Bunun tersini düşünecek olursak; elinizde dolar var uzun süre önce aldınız ve kardasınız. Bu durumda elinizdeki USD 'yi TRY ile değiştirmek isterseniz 1 USD verdiğinizde karşılığında alacağınız TRY miktarı 7.2460 olacaktır. Yani USD / TRY paritesinde alış fiyatı, döviz bürosu ya da bankanın sizden dolar alırken uyguladığı fiyat, satış fiyatı ise size dolar satarken uyguladığı fiyattır.
Parite Türleri Nelerdir?
Majör Pariteler :
Ekonomisi güçlü olan gelişmiş ülkelerin para birimleri, majör para birimleri olarak bilinir. Amerikan Doları (USD), Euro (EUR), İngiliz Sterlini (GBP , Kanada Doları (CAD), Avustralya Doları (AUD) , Japon Yeni (JPY) ve İsviçre Frangı (CHF) majör para birimleridir. Majör pariteler bu para birimlerinin birbirlerine karşı kıyaslanması ile oluşturulur. Majör pariteler, işlem hacimlerinin yüksek olması, alış - satış arasındaki fiyat farkının (makas aralığı) düşük olması gibi nedenlerle çok tercih edilirler. En çok işlem gören majör pariteler şunlardır :
EUR/USD, USD/JPY, GBP/USD, USD/CHF, USD/CAD ve EUR/AUD ve AUD/USD
Minör Pariteler :
Ekonomisi daha az gelişmiş ya da gelişmekte olan para birimleri minör para birimi olarak kabul edilir. Minör para birimleri arasında en çok işlem görenler Yeni Zelanda Doları (NZD), Güney Afrika Cumhuriyeti Randı (ZAR) ve Singapur Doları (SGD) dir. bizim paramız TRY, kendi ülkemizde çokça işlem görmesine karşın dünyada yapılan parite işlemlerindeki hacmi düşük kalmaktadır. Minör pariteler, bir majör para karşısında bir minör para ile oluşturulur. USD/TRY, EUR/TRY, USD/ZAR, USD/SGD minör paritelere örnek olarak verilebilir. Bu pariteler genelde kendi ülkelerinde işlem hacmi yüksek paritelerdir.
Egzotik Pariteler :
Yerel yatırımcıların tercih ettiği, dünya para piyasasında kayda değer bir işlem hacmi olmayan paritelerdir.
