Yâren kelimesinin temel anlamı dost, arkadaş demektir. Yâran geleneğinin temeli Ahilik müessesesine dayanır. Yâran, günümüzde Çankırı ilinin sosyal ve kültürel yapısında çok etkilidir. Yâran; kış aylarında erkeklerin bir araya gelmesiyle yapılan sohbet toplantılarında aslına uygun olarak yaşatılmaktadır.
Türk-İslam geleneklerinin sentezlenmesiyle ortaya çıkan Yâran kültürünün temel ilkeleri alçakgönüllülük, eli açık olmak, yiğitlik, hoşgörü, başkalarını sevmek ve dünya malına önem vermemek şeklinde listelenebilir. Anadolu'da 13.yüzyıldan beri sürdürülen bu kültür, temel olarak birçok İslam ülkesinde de esnaf ve zanaat topluluklarınca da benimsenmiştir. Bu ilkeleri yaşatan Yâran kültürü aslında yerel bir kültür öğesi değil, Türk Milli kültür öğesidir.
Yârenler, açık ve kapalı olarak nitelendirilen düsturları benimserler. Bu düsturlar şunlardır:
- Kapısı açıktır, misafirperverdir. Yolda kalmışa, evsiz kalmışa her zaman yardım edilir.
- Kalbi açıktır. Olumsuz düşünceye yer yoktur, kimseye öfke duyulmaz, kin ve nefret beslenmez.
- Alnı açıktır. Yüz kızartıcı herhangi bir işe karışılmaz.
- Eli kapalıdır. Başkasının malına ve harama el uzatılmaz.
- Dili kapalıdır. Başkası hakkında gıybet, dedikodu yapılmaz ve kötü söz söylenmez.
- Beli kapalıdır. Ahlak dışı haram işlere asla bulaşılmaz.
Çankırı Valiliği'nin teklif etmesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı' nın yürüttüğü çalışmalar neticesinde Yâran Geleneği, UNESCO tarafından soyut kategorideki Dünya Kültür Mirası listesine alınmıştır.
Kaynak : Çankırı Valiliği, http://www.cankiri.gov.tr/yaran
