Büyük Patlama (BigBang) Teorisi ve Evrenin Genişlemesi

1929'da Edwin Hubble, uzak galaksilerden gelen ışığı incelerken beklenmedik bilgiler elde etti. Hubble, spektral çizgilerde göreceli bir kırmızıya kayma gözlemledi. Bu kozmik kırmızı heyelan bize galaksilerin birbirinden uzaklaştığını söyledi. Bu bilgilere dayanarak "evrenin genişlediği" sonucuna varıldı. 

🔴 Evrenin Genişlemesi Ne Demektir?

Evrenin genişlemesinin tam olarak ne anlama geldiği somut benzetmelerle daha iyi anlaşılır. Alanın tek boyutlu elastik bir ip olduğunu varsayalım. Nesneler bu boşlukta ileri veya geri hareket ettiğinde, elastik ip gerilecek ve uzar. Ancak öğelerin uzunluğu değişmez. İki boyutlu uzayı her yöne uzanan elastik bir düzlem olarak da düşünebiliriz. Alan arttıkça nesneler arasındaki mesafeler artar, ancak nesnelerin boyutları değişmez.

🔴 Evrenin Genişlediğini Gösteren Kanıtlar

Evrenin genişlediğini gösteren birçok kanıt var. Bunlardan en önemlilerinden biri, uzak galaksilerin uyarılmasıyla elde edilen sonuçlardır. 1929'da uyanışının bir sonucu olarak Edwin Hubble, uzaktaki gök cisimlerinin her yönden Dünya'dan her zaman uzaklaştığını ve Dünya'ya olan uzaklık ne kadar hızlı olursa, Dünya'dan olan uzaklığın da o kadar büyük olduğunu gösterdi. Bu veriler, evrenin genişleme modeliyle uyumludur.

Kozmik fon radyasyonunun zaman içinde soğuması da evrenin genişleme modelini destekleyen verilerden biridir. Evren, son derece yoğun ve sıcak bir nokta olarak kabul edilen Büyük Patlama sonucu yaratıldı. O da, patlamadan 10-35 saniye sonra genişlemeye başladı. Uzay ışık hızından daha hızlı genişledikçe, evren atom altı parçacıklardan daha küçük parçacıklardan bir golf topu boyutuna doğru gelişti. 

🔴 Büyük Patlamadan Sonra Neler Yaşandı?

Big Bang'den sonra evrenin genişlemesi daha yavaştı. Uzay genişledikçe, evren soğudu ve madde oluşmaya başladı. Büyük Patlama'dan birkaç saniye sonra evren nötronlar, protonlar, elektronlar, anti-elektronlar, fotonlar ve nötrinolarla doluydu. Büyük bir patlamanın nükleosentez aşaması olarak bilinen evrenin oluşumunun ilk üç dakikasında hafif elementler oluştu. Uzaydaki protonlar ve nötronlar, uzayın genişlemesi nedeniyle soğumuş ve nükleer reaksiyon sonucunda döteryum oluşumuna yol açmıştır. 

Nötronlar ve protonlar bir çift olarak bir araya gelir ve bu çiftler helyum elementinin çekirdeğini oluşturur. Lityum da nükleosentez sırasında oluştu. Evren, oluştuğu ilk 380. 000 yılda ışık için çok sıcaktı. Aşırı ısı dağılımı, patlama sırasında protonların, nötronların ve elektronların füzyonuna neden oldu. Big Bang'den 380. 000 yıl sonra, açık ve elektriksel olarak nötr gazların oluşumuna yol açan rekombinasyon döneminde, malzeme atomları oluşturmak için yeterince soğuktu. 

🔴 Evrenin Genişlediğini Kim Buldu?

Büyük Patlama sırasında büyük bir ışık olduğu iddia edilse de Büyük Patlama'dan sonra yıldızlar ve parlak gök cisimleri oluşmadığında evren karanlıktı. Big Bang'den 400 milyon yıl sonra ilk yıldızlar yerçekiminin çökmesiyle oluştu. Yoğun radyasyonu, evrenin etrafında iyonlaşmaya yol açtı. Büyük Patlama'dan 5-6 milyar yıl sonra evrenin genişlemesi yavaşlasa da, şimdi karanlık enerji olarak adlandırılan bir kuvvet evrenin genişlemesini hızlandırmaya başladı. Güneş Sistemi, Büyük Patlama'dan 9 milyar yıl sonra oluştu. 1920'lerde astronom Edwin Hubble, evrenin durgun olmadığını keşfetti. 

Büyük Patlama'dan sonra evrenin genişlemesinin hiç durmadığı fikrini ortaya attı. Bir süre maddenin çekiciliği nedeniyle genişlemenin yavaşladığı düşünülüyordu. 1998'de Hubble Uzay Teleskobu'ndan elde edilen veriler, evrenin uzun zamandır bugün olduğundan daha yavaş genişlediğini ortaya koydu. Kütle çekiminin aksine karanlık enerji, evrenin genişlemesini hızlandırır.