Biyolojik Saat Nedir?

Belirli bir davranışı düzenli zaman aralıklarında uygulamaya başlarsak vücudumuz bir süre sonra kendi biyolojik saatini devreye koyar. Vücudumuz, bu alışma devresinin sonunda ne zaman uyumamız gerektiğini ve ne zaman uyanmamız gerektiğini bize söylemeye başlar. İnsan vücudunda yalnız uyku düzenini değil birçok vücut faaliyetini düzenleyen bu sisteme “Biyolojik Saat“ denir.

Uzun bir tatilin arkasından işe ya da okula zamanında gidebilmek için saatimizin alarmını kurarız. Aradan bir süre geçtikten sonra alarma ihtiyacımız kalmaz ve kalkmamız gereken zamandan birkaç dakika önce uyandığımızı hepimiz biliriz. Benzer şekilde akşam belli bir zaman aralığında ise uykumuz gelir ve vücut dinlenme ihtiyacı hisseder. 

Bu doğal zamanlayıcı sayesinde hücrelerimiz belirli zaman aralıklarında faaliyetlerini artırırken belirli zamanlarda ise azaltmaktadır. İnsanlarda ve diğer canlılarda bazı hormonların salgılanması, vücut sıcaklığının düzenlenmesi biyolojik saatin denetimi altındadır. Biyolojik saat bu denetimle beraber bedenimizde gerçekleşen kimyasal olayların günlük ritmini belirleyerek aylık ve hatta mevsimsel değişimleri de düzenler.

Örneğin, melatonin hormonunun gün içinde salgılanmasının düzenlenmesi gibi. Yaşamını güneş enerjisi ile sürdüren yeşil bitkilerin fotosentez zamanının geldiğini, kış uykusuna yatan kutup ayısı gibi hayvanların ne zaman uykuya yatacakları ve ne zaman uyanacakları ve göçmen kuşların göç zamanının belirlenmesi biyolojik saat sayesinde gerçekleşir. 

Beyindeki nohut büyüklüğünde olan epifiz bezi, vücudumuzun biyolojik saatini yöneten bilgi işlem merkezi gibidir. Vücudun ne zaman hangi hormonlara ihtiyaç duyarsa bu bezden o zaman aralığına uygun hormonlar salgılanır.